TÜZÜK İKİNCİ YARIYILDA

AB Komisyonu Kıbrıs Birimi sorumlusu Leopold Maurer, Mali Yardım Tüzüğü'nün, AB Konseyi'nden geçmesi halinde, uygulamanın önümüzdeki yılın ikinci yarısında başlayacağını söyledi.

259 milyon euroluk mali yardımın kullanımı için program yapılması gerektiğine işaret eden Maurer, birtakım belgelerin üst komiteden geçirilmesinin ardından, uygulamanın başlatılabileceğini belirtti.

Maurer, projelerle ilgili tekliflerin zaman alacağını vurgulayarak, ilk projenin uygulanmasının, 2005'in ikinci yarısında olacağını ifade etti.

Mali Yardım Tüzüğü'nün kabulü konusunda, hedefin 23 Kasım tarihi olduğunu aktaran Maurer, "Bakanlar Kurulu karar verirse, tüzük benimsenecek. Tüm bunlardan sonra, şu anda masada olan serbest ticaret önerileri üzerinde çalışmalar başlayabilecek" dedi.

Maurer, Serbest Ticaret Tüzüğü'nün şu anda üye ülkeler tarafından tartışıldığını dile getirerek, Mali Yardım Tüzüğü'nün kabulü halinde, Serbest Ticaret Tüzüğü'nün nasıl yürütüleceği konusunda, üye ülkelerin karara varacağını kaydetti.

Yeşil Hat Tüzüğü'nde, narenciye ve hayvan ürünleri konularında değişiklikler yapılması yönünde çalışma başlattıklarını anlatan Maurer, "Bu tarz ürünlerin, ticaret kapsamına nasıl dahil edileceği yolunda bir prosedür oluşturmak istiyoruz. Bu değişiklikler, üye ülkeler tarafından onaylandıktan sonra, resmi olarak yayınlanacak ve ardından uygulamaya girecek. En iyimser tahminle uygulama, bu yıl sonunda gerçekleşecek" diye konuştu.

Maurer, ülkede bulunan üç uzmanın, Kıbrıs Türk Ticaret Odası'na sertifikaların uygulanması konusunda yardım ettiğini aktardı.

Narenciye hasadı başlar başlamaz ve narenciye ticaretinin mümkün olması halinde, AB'den sağlık konusuyla ilgili uzmanların gelerek, gerekli belgeleri onaylayacaklarından söz eden Maurer, "Uzmanlar sürekli adada bulunacaklar. Tüm narenciye teslimlerine bakacaklar ve bahçeleri hasat boyunca kontrol edecekler" dedi.

Maurer, AB Komisyonu'nun Türkiye ile ilgili tavsiyesini hatırlatarak, Türkiye'nin tüm bunları yerine getirmesi halinde, AB ile önümüzdeki yıl müzakerelere başlayabileceğini söyledi.

AB Komisyonu Kıbrıs Birimi sorumlusu Leopold Maurer, Yeşil Hat, mali yardım ve serbest ticaret tüzükleri konularında KIBRIS'ın sorularını yanıtladı:

KIBRIS: Sayın Maurer, bugün (dün) "Yeşil Hat Tüzüğü Çerçevesinde Ticari İlişkiler" adlı bir konferans vardı. Konferans sırasında, Yeşil Hat Tüzüğü'nde özellikle hayvan ve narenciye ticareti konularında değişikliklere gidilebileceğini söylediniz. Görünen o ki, söz konusu değişiklikler, bu yıl sonuna doğru yapılacak. Peki, spesifik olarak tüzükte ne tarz değişiklikler yapılacak? Bugünkü atölye çalışmasında konuyla ilgili düşünceler elde edebildiniz mi?

MAURER: Bugünkü atölye çalışmasında, 100'ün üzerinde katılımcı vardı. Bu da bizim iyimser olmamızı sağladı. Gün boyunca devam eden seminerde, mal geçişinin tüm yönü hakkında bilgiler alındı ve konu, derinlemesine tartışıldı. Sonuçtan mutluyuz. Bunun gerçek ticaret olayında ne gibi etkileri olacağını göreceğiz. Şu ana kadar yaklaşık, 100 bin euroluk bir başlangıç var. Sizin de söylediğiniz gibi, tüzükte bazı değişikliklerin yapılması konusunda öneri sunmaya hazırlanıyoruz. Bu önerilerin, komisyon tarafından kabul edilmesi gerekiyor. Bunun ardından, AB üyesi ülkeler, söz konusu değişiklikleri ortak olarak kabul etmeli. Sizin de söz ettiğiniz gibi, bu değişiklikler narenciye ve hayvan ürünlerini kapsıyor. İlk başta, bal ve balık ticareti konusunda sorunlar ortaya çıkmıştı. Bu tarz ürünlerin, ticaret kapsamına nasıl dahil edileceği yolunda bir prosedür oluşturmak istiyoruz. Ayrıca, turist beraberinde sınırdan geçirilecek olan malların miktarını da tartışıyoruz.

KIBRIS: Bu değişikliklerin nasıl uygulanacağı konusunda spesifik düşünceleriniz var mı?

MAURER: Bu değişiklikler üye ülkeler tarafından onaylandıktan sonra, resmi olarak yayınlanacak ve ardından uygulamaya girecek. En iyimser tahminle bu yıl sonunda gerçekleşecek.

KIBRIS: Konferans sırasında, Kıbrıs Türk Ticaret Odası'nın size gelecekte ne yapılması ve neyin değiştirilmesi gerektiğini içeren 10 maddelik bir liste verdiğinden söz etmiştiniz. Bu 10 madde nelerden oluşuyor ve AB'nin hangilerini değerlendirmeye alacağını düşünüyorsunuz?

MAURER: Tüm maddeleri şu an hatırlamıyorum. Ancak, küçük işletmecilerin malları için pazarda bazı olanakların sağlanması ve sürücü ehliyeti gibi bazı konular vardı. Tüm bu öneriler üzerinde dikkatli olarak çalışacağız. Şunu da eklemeliyim ki, Rum tarafından da özellikle geçiş noktaları konusunda bazı öneriler geldi. Hepsini dikkatlice değerlendireceğiz. Gelecek yıl yeni önerilerle geleceğiz. Şu anda dikkatimizi yoğunlaştırmamız gereken üç öneri var. Bunlardan biri de aciliyeti olan narenciye konusu. Narenciye hasadı çok yakında başlıyor. Bu nedenle hemen narenciyeyi kapsayan değişikliğin hızlı bir şekilde kabul edilmesi gerektiğini düşünüyoruz. Her gün önümüze yeni şeyler geliyor ve belli bir zaman sonra ne yapmamız gerektiği konusunda birtakım tecrübeye sahip olacağız.

KIBRIS: Sanıyorum, hayvansal ürünler ve narenciyeyle ilgili olarak adaya AB uzmanları gelecek. Uzmanlar ne zaman geliyor? Bu konudaki prosedür nedir?

MAURER: AB'nin uzmanlara ihtiyacı yok; buradaki insanların uzmanlara ihtiyacı var. Zaten uzmanlar da halen adada bulunuyorlar. Üç uzman, Kıbrıs Türk Ticaret Odası'na, sertifikaların uygulanması konusuyla ilgili olarak yardım ediyor. Bu uzmanlar, gümrük konularında tecrübe sahibi. Narenciye hasadı başlar başlamaz ve narenciye ticaretinin mümkün olması halinde, AB'den sağlık konusuyla ilgili uzmanlar gelerek gerekli belgeleri onaylayacaklar.

KIBRIS: Uzmanların narenciye ile ilgili çalışmalarını ne zaman bitireceklerini biliyor musunuz?

MAURER: Onlar sürekli burada bulunacaklar. Tüm narenciye teslimlerine bakacaklar ve bahçeleri hasat boyunca kontrol edecekler.

KIBRIS: AB, Kıbrıs Türk halkına mali yardım ve serbest ticaret tüzüklerinin geçirileceği yönünde söz vermişti. Fakat tüzükler konusundaki kararlar, sürekli olarak ertelendi. Bazı açıklamalara göre, Mali Yardım Tüzüğü, 22 Kasım'da Avrupa Konseyi'nde onaylanacak. Bu kez gerçekten tüzüğün Avrupa Konseyi'nde onaylanacağı düşüncesine katılıyor musunuz?

MAURER: Mali Yardım Tüzüğü'nün kabulüne ilişkin kaygılar, bizim için çok uzakta. Bakanlar Konseyi dışında, anlaşmanın kalıcı olan parçasının üye ülkeler tarafından kabul edilmesi gerekiyor. Ayrıca, Avrupa Parlamentosu'nda da kabulü gerekli. Avrupa Parlamentosu'nda kasım ayı içinde tüzük kabul edilebilir. 23 Kasım hedef tarih. Bakanlar Kurulu karar verirse bunun ardından tüzük benimsenecek. Tüm bunlardan sonra, şu anda masada olan serbest ticaret önerileri üzerinde çalışmalar başlayabilecek ve bununla ilgili olarak üye ülkelerin üzerinde nasıl çalışacaklarını göreceğiz.

KIBRIS: Konseyin finansal yardım tüzüğünü kabulü halinde, Kuzey Kıbrıs'ta söz konusu tüzük ne zaman işlemeye başlayacak?

MAURER: Uygulama gelecek yıl içerisinde başlayacak. Bizim, paranın kullanımı için program yapmamız ve bazı belgeler hazırlayarak üst komiteden geçirmemiz gerekiyor. Bunun ardından, uygulama başlayabilir. Daha sonra tekliflere geçilecek ve bu zaman alacak. Tüm bunların ardından, ilk projenin uygulanması için çalışmalar yapmamız gerekiyor. Bu önümüzdeki yılın ikinci yarısında olacak.

KIBRIS: Türk tarafı bu parayı nasıl alacak? AB'den direkt olarak mı gelecek?

MAURER: Paranın yarısı, yeniden inşa konusundaki acente aracılığıyla gelecek. Diğer yarısı ise direkt olarak Avrupa Komisyonu'ndan gönderilecek. Ancak, şu anda devam eden aktiviteleri kapsayan küçük bir bölüm, müktesebatın harmonizasyonu konusunda çalışan teknik ofisimiz tarafından sağlanıyor.

KIBRIS: Peki bunu Kıbrıslı Türk yetkililere mi verecekler?

MAURER: Hayır. Bunu firmalar alacak.

KIBRIS: Avrupa Komisyonu tarafından verilen bölümü kim alıyor?

MAURER: Bunu halka açık olarak verilecek teklifi kazanana vereceğiz. Örneğin, araziyi doldurmak istiyorsanız bir şirkete ihtiyacınız olacak. Bu durumda parayı, şirket alacak.

KIBRIS : Ben Serbest Ticaret Tüzüğü konusuna geri dönmek istiyorum. Mali Yardım Tüzüğü'nün kabul edilmesinin ardından, sırada Serbest Ticaret Tüzüğü'nün olduğunu söylemiştiniz. Ancak, AB Komiseri Günter Verheugen, ilk başta her iki tüzüğün de bir paket olarak geçirilmesi yönünde öneri vermişti. Zaman geçtikçe, bu unutuldu ve her iki tüzüğü birbirinden ayrıma eğilimine gidildi. Türk tarafı Mali Yardım Tüzüğü'nün tek başına kabulünün bir anlam taşımayacağına inanıyor. Sizin bu konudaki düşüncelerinizi öğrenebilir miyiz?

MAURER: Bu konu, şu anda üye ülkeler tarafından tartışılıyor. Mali Yardım Tüzüğü konusunda karara varılması halinde, Serbest Ticaret Tüzüğü'nün nasıl yürütüleceği konusunda da karara varılacak, ancak bu, üye ülkelere bağlı.

KIBRIS: Türk tarafının Serbest Ticaret Tüzüğü'nün kabul edilmemesi halinde Mali Yardım Tüzüğü'nü reddetmesi ihtimali var. Böyle bir durumda, AB nasıl bir reaksiyon gösterir?

MAURER: Böyle bir durumun sonuçları hakkında spekülasyon yapmayız.

KIBRIS: Kıbrıs Rum tarafının AB önüne pek çok engel koyduğu ve Kıbrıs Türk halkının gözünde önemli bir yere sahip olan Serbest Ticaret Tüzüğü'nün bugüne kadar Avrupa Parlamentosu Dışilişkiler Komitesi'nde tartışılmadığını görüyoruz. Bu noktada, Kıbrıs Türk halkının politik ve ekonomik izolasyondan kurtulması yönünde verilen söz, unutulmuş gibi... Ne dersiniz?

MAURER: Masaya iki öneri koyduğumuzu düşünüyorum. Şu anda aday ülkelerin vereceği kararı beklememiz gerekiyor.

KIBRIS: Kıbrıs Rum lideri Tassos Papadopoulos, Türkiye'yi veto ile tehdit etmeye başladı. Bu, sizce ciddi bir tehdit mi, yoksa blöf mü?

MAURER: Yorum yok.

KIBRIS: Türkiye'nin geniş tarım sektörü ve büyüyen nüfusunun, müzakere tarihinin alınmasında gecikmelere yol açabileceği söyleniyor. Bu düşüncelere katılıyor musunuz?

MAURER: Bu önemli bir nokta değil. Pek çok diğer önemli nokta, ekim ayı başında sunulmuş olan raporun içinde var. Bu (müzakere tarihi), üye ülkelerin verecekleri karara bağlı.

KIBRIS: Türkiye'nin erken zamanda müzakere tarihi alabileceğini düşünüyor musunuz?

MAURER: Komisyon, tavsiyesini verdi. Türkiye'de kabul edilmesi gereken yasalar ve daha yapılması gereken pek çok şey var. Bu, Türkiye'ye bağlı. Türkiye'nin tüm bunları tamamlaması halinde, müzakereler önümüzdeki yıl başlayabilir.