Gündem Kıbrıs’taki BM Barış Gücü’nde reform

Kıbrıs müzakereleri başlar mıydı başlamaz mıydı, doğalgaz krizi çözülür müydü çözülmez miydi yoksa tüm bunlar müzakere masasına güçlü oturmak için kullanılan bir koz muydu değil miydi yönündeki tartışmaları bir kenara koyalım. Şimdi gündemde, Kıbrıs’taki BM Barış Gücü’nde (UNFICYP) yapılması planlanan stratejik reform var.

BM Genel Sekreteri’nin Barış Gücü Operasyonlarından Sorumlu Yardımcısı Lacroix Jean-Pierre, Genel Sekreter Antonio Guterres’in UNFICYP’in stratejik olarak yeniden incelenmesiyle ilgili önerisi çerçevesinde adada temaslarda bulunacak.

Guterres göreve, BM’de yapısal reformlara gidilmesi hedefiyle geldi. Bu reformlardan biri de barış gücü misyonlarını kapsıyor. UNFICYP de stratejik reform yapılanması çerçevesinde incelemeye alındı. Guterres, UNFICYP’in stratejik gözden geçirilmesiyle ilgili bir raporda, askeri ve polis personelinin daha etkili misyonu için asker sayısının 802’ye düşürülmesini önermişti. Güvenlik Konseyi de BM Barış Gücü’nün görev süresini 31 Temmuz’a kadar uzatan son raporda, Genel Sekreter’in Barış Gücü’nün “stratejik gözden geçirilmesi” (personelinin azaltılması ve işleyişinde yapısal değişiklikler yapılması) önerisine katıldığını belirtmişti.

Uzun dönemdir, Kıbrıs’ta bulunan UNFICYP’in geleceği konusunu tartışılıyor. BM’nin barış gücü misyonlarına maddi destek sağlayan ülkelerin başında ABD var. Ancak ABD, geçtiğimiz yıl bu desteği 1 milyar dolar civarında azalttı. BM de barış gücünün misyonları bütçesinde 600 milyon dolarlık kesintiye gitti ve 14 misyonunu finanse etmek için 6,8 milyar dolar ayırdı. Bu kararlar doğrultusunda  misyonlar, tek tek mercek altına almaya başlandı.

Burada bizi ilgilendiren misyon, haliyle UNFICYP. Son rakamlara göre UNFICYP’in yıllık harcamasının, 50 milyon Euro civarında olduğu görülüyor.

UNFICYP için ayrılan bütçenin 21 milyon Euro’luk kısmı, asker ve polise ait. Sivil personel için ayrılan rakam 12 milyon Euro. 17 milyon Euro ise operasyon giderleri olarak bütçede yer tutuyor.

Güney Kıbrıs, bu maliyetin üçte birini karşılarken, Yunanistan 6 milyon Euro’luk kısmına katkı yapıyor. Ayrıca Avusturya, Hırvatistan, Macaristan, İrlanda, İtalya, Slovakya, Hollanda, İngiltere, Arjantin, Brezilya, Kanada, Şili, Çin, Paraguay, Peru, Sırbistan, Bosna, El Salvador, Hindistan, Karadağ da destek veren ülkeler arasında yer alıyor. BM’nin 2008 yılından bu yana yayınlanan Kıbrıs raporlarında, maliyeti düşürmek amacıyla başka ülkelere ve kurumlara katkı koymaları yönünde çağrı yapılıyor.

UNFICYP, BM’nin uzun dönemli operasyonlarından biri; 54 yıldır adada bulunuyor.  UNFICYP’in görev süresi her altı ayda bir yenileniyor. 4 Mart 1964 tarihinde, BM Güvenlik Konseyi 186 numaralı kararı ile oluşturulan UNFICYP’in yarım asırdan fazla bir süre için görev yürüteceğini kimse beklemiyordu. Misyonun görev süresi uzadıkça, maliyeti de her geçen yıl katlanarak arttı.

UNFICYP için personel katkısında bulunan Avustralya, geçtiğimiz yaz personelini çekme kararı almıştı. Avustralya’nın bu adımını başka ülkeler de izler mi diye beklendi. Şu ana kadar Avustralya dışında başka bir ülke misyondan personelini çekmedi. Ancak bu, ileride diğerlerinin Avustralya’yı takip etmeyeceği anlamını da taşımaz. UNFICYP içinde yapılacak olan stratejik reform neticesinde, bu durum ileride daha çok netlik kazanacak.